Chống hàng giả, hàng nhái và gian lận xuất sứ – Cần điều tra, công bố rộng rãi doanh nghiệp sản xuất hàng giả, hàng nhái và giả mạo xuất xứ Việt Nam

Thời gian qua, tình trạng vi phạm về hàng giả, hàng kém chất lượng và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) là vấn đề gây bức xúc trong dư luận xã hội, tác động tiêu cực tới đời sống người dân; môi sinh – môi trường; sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và môi trường đầu tư, du lịch. Nạn hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ngày càng diễn biến phức tạp khi xuất hiện những xu hướng mới, tinh vi hơn, chuyên nghiệp hơn và mang yếu tố nước ngoài nhiều hơn.

Tại “Diễn đàn Phòng, chống hàng giả, hàng nhái: Thách thức và giải pháp cho cộng đồng doanh nghiệp” diễn ra ngày 27/11 tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo 389 thông tin cho biết, tính riêng trong quý III/2020, các lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý 63.110 vụ việc vi phạm; khởi tố 369 vụ với 454 đối tượng (tăng 25% so với cùng kỳ).

Riêng trong 10 tháng đầu năm 2020, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) đã nhận được 176 khiếu nại liên quan đến chất lượng sản phẩm hàng hóa dịch vụ.  Các nội dung khiếu nại chủ yếu liên quan đến hàng hóa không có nhãn phụ, không có thông tin về nhà sản xuất; Hàng hóa kém chất lượng, khác so với quảng cáo; Hàng hóa giả mạo thương hiệu, nguồn gốc và hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, kém chất lượng trong giao dịch thương mại điện tử…

Hàng giả, hàng nhái và dịch vụ kém chất lượng ngày càng ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn, tính mạng và tài sản của người tiêu dùng, tạo ra các hệ lụy liên quan đến môi trường cạnh tranh, lòng tin của người tiêu dùng và sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Hiện vẫn còn nhiều vụ việc chưa xác định được các chủ thể chịu trách nhiệm pháp lý, đặc biệt là trong một số giao dịch thương mại điện tử (giao dịch xuyên biên giới).

Việt Nam hiện nay tham gia và đã cam kết và thực thi các Hiệp định thương mai tự do (FTA), hàng hóa từ các nước bị áp thuế suất cao sẽ tìm cách chuyển tải bất hợp pháp vào Việt Nam, giả mạo, hợp thức hóa xuất xứ Việt Nam sau đó xuất khẩu vào thị trường Mỹ, châu Âu… để lẩn tránh mức thuế suất cao do các nước này áp dụng. Hành vi này dẫn đến nguy cơ hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam bị các nước điều tra, áp thuế chống bán phá giá, thuế tự vệ, thuế trợ cấp ở mức rất cao, gây thiệt hại cho các nhà sản xuất Việt Nam. Sản phẩm hàng hóa của Việt Nam sẽ mất uy tín trên thị trường quốc tế, hoặc bị hạn chế xuất khẩu vào các thị trường, nếu bị nước nhập khẩu phát hiện và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại.

     >>> Dohaco trình điều chỉnh tăng kế hoạch lợi nhuận năm 2020 lên 300 tỷ, cổ tức lên 45%

Nhiều biện pháp phối hợp

Đại diện Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ tham dự Diễn đàn nhận định, để tăng cường xử lý xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ cần hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến SHTT, mà trước tiên là Luật SHTT. Đặc biệt, cần nâng cao năng lực và chất lượng hoạt động xác lập quyền SHTT của các cơ quan xác lập quyền SHTT. Tăng cường số lượng và nâng cao chất lượng thẩm định viên. Tăng cường công tác quản lý và giám sát chất lượng thẩm định, nâng cao tính minh bạch của hoạt động thẩm định cũng như tăng cường tuyên truyền và nâng cao nhận thức SHTT.Theo quan điểm của đại diện Cục Điều tra Chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan, cần thực hiện thu thập, phân tích thông tin trong nước và ngoài nước để xác định mặt hàng, doanh nghiệp có dấu hiệu rủi ro cao về gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa, xâm phạm hành vi vi phạm. Các cơ quan quản lý cần rà soát xác định những giao dịch, công ty xuất nhập khẩu có kim ngạch xuất nhập khẩu tăng đột biến so với năng lực, quy mô sản xuất để tiến hành thu thập, củng cố thông tin, tiến hành xác minh, điều tra làm rõ dấu hiệu vi phạm.

Ngành Hải quan sẽ tăng cường công tác đấu tranh thông qua việc thực hiện các kế hoạch chuyên đề, chuyên án để xác minh làm rõ theo ngành hàng, đối tượng cụ thể. Cụ thể là thực hiện điều tra, xác minh làm rõ đối với mặt hàng phụ kiện ống thép, gỗ dán, gỗ ván sàn; mặt hàng xe đạp, xe đạp điện nhập khẩu…; Tăng cường công tác kiểm tra sau thông quan đối với lĩnh vực xuất xứ hàng hóa để kịp thời phát hiện các hành vi vi phạm.

Là cơ quan đại diện bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đại diện Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cho rằng, thời gian tới để hạn chế thấp nhất những hành vi vi phạm cần tăng cường cơ chế phối hợp giữa các đơn vị trong công tác phát hiện, điều tra và xử lý. Những vụ việc vi phạm cần được công bố rộng rãi để từ đó nâng cao trách nhiệm và có sự chủ động tham gia của các doanh nghiệp. Bên cạnh đó, các cấp, ngành, hiệp hội cũng cần nâng cao nhận thức và tuyên truyền thực hiện nghĩa vụ của người tiêu dùng trong việc phát hiện, đấu tranh với hành vi sản xuất, kinh doanh và tàng trữ hàng giả, hàng nhái.

Tham dự Diễn đàn, đại diện Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam nêu ý kiến, mặc dù các văn bản quy định của xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hành cấm và bảo vệ người tiêu dùng đã rất chặt chẽ, nhưng các hoạt động này ngày càng diễn ra phức tạp và tinh vi. Các cơ sở sản xuất và tiêu thụ luôn luôn tìm cách né tránh và “lách” các biện pháp xử phạt. Nên chăng thay đổi hình thức xử phạt và chế tài xử phạt các trường hợp vi phạm sản xuất và tiêu thụ hàng nhái, hàng giả, gian lận xuất xứ theo giá trị lô hàng vi phạm sang hành vi vi phạm và gây tổn thất kinh tế.

Cũng theo đại diện Hiệp hội giấy, kinh nghiệm xử lý hàng nhái, hàng giả nhiều năm của các doanh nghiệp Ngành giấy cho biết, việc in ấn và sử dụng nhãn mác, bao bì giả là gốc rễ của tệ nạn hàng giả, hàng nhái. Các doanh nghiệp sản xuất chân chính đều phải đăng ký chứng nhận hợp quy, hợp chuẩn, sở hữu trí tuệ, hợp đồng với nhà in khi in nhãn mác, bao bì cho sản phẩm của mình, các cơ sở sản xuất hàng giả, hàng nhái thì không có các yếu tố này. Loại bỏ được tệ nạn in giả, in lậu nhãn mác và bao bì giả là yếu tố bảo đảm cho việc loại bỏ hàng giả hàng nhái trên thị trường./.

VPPA