Phóng sự của Truyền hình Thông tấn xã Việt Nam về chiến lược quy hoạch ngành giấy

Hiện nay, ngành công nghiệp Giấy Việt Nam có tổng số khoảng 300 doanh nghiệp, trong đó số doanh nghiệp là hội viên của Hiệp hội giấy và bột giấy Việt Nam là 80 doanh nghiệp, chiếm 90% tổng công suất của toàn ngành. Trong số các doanh nghiệp đó thì duy nhất chỉ có 01 doanh nghiệp Nhà nước là Tổng Công ty Giấy Việt Nam, số còn lại là các doanh nghiệp cổ phần, công ty TNHH, tư nhân và các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Các doanh nghiệp FDI ngành giấy tại Việt Nam có số lượng ít (04 công ty lớn) nhưng chiếm tới gần 50% sản lượng giấy bao bì các loại của Việt Nam. Trừ các doanh nghiệp FDI, còn lại phần lớn các doanh nghiệp ngành Giấy Việt Nam đều có quy mô sản xuất nhỏ, công nghệ lạc hậu, thiết bị cũ. Chỉ có khoảng 10 doanh nghiệp có sản lượng trên 100.000 tấn giấy hoặc bột giấy/năm, còn lại doanh nghiệp dưới 100.000 tấn/năm.

Năm 2018, tổng sản lượng của các doanh nghiệp Ngành Giấy Việt Nam đạt 3,6 triệu tấn, trong đó giấy in, viết đạt 320.000 ngàn tấn, giấy bao bì 3,1 triệu tấn, giấy tissue 195.000 ngàn tấn, còn lại là giấy vàng mã và giấy nến khoảng 110.000 tấn. Bột giấy và giấy thu hồi (phế liệu giấy): Bột giấy đạt sản lượng 200.000 tấn/năm, giấy thu hồi (thu gom nội địa) đạt khoảng 1,68 triệu tấn (đáp ứng khoảng 40% nhu cầu nguyên liệu sản xuất trong nước). Nguyên liệu bột giấy (dăm gỗ) khoảng 10 triệu tấn, chủ yếu được dùng xuất khẩu. Các loại giấy và bột giấy chưa sản xuất được gồm: bìa giấy có tráng sử dụng gia công hộp cao cấp, giấy in, viết có tráng, giấy carbonless (tự nhân bản), giấy tissue cao cấp. Bột giấy chưa sản xuất được gồm: bột giấy hóa nhiệt cơ (BCTMP), bột giấy sợi dài tẩy trắng (BSKP) và sợi dài chưa tẩy trắng (UKP). Hiện hàng năm Việt Nam phải nhập khẩu khoảng 100.000 tấn bột giấy các loại.

Theo thống kê của Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam trong giai đoạn 2015-2018, ngành Giấy Việt Nam đạt được chỉ tiêu tăng trưởng khá ấn tượng, trong đó: tăng trưởng năng lực sản xuất đạt trung bình 29%/năm; tăng trưởng sản lượng đạt trung bình 23%/năm; tăng trưởng tiêu thụ đạt trung bình 10%/năm; tăng trưởng nhập khẩu đạt trung bình 5,2%/năm; tăng trưởng xuất khẩu đạt trung bình 104%/năm.
Dự báo xu hướng phát triển trong thời gian tới, ngành giấy sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh khoảng 15%/năm, đặc biệt trong các phân khúc giấy bao bì và giấy chất lượng cao.

Tuy nhiên, hiện nay quy hoạch của ngành đã hết hiệu lực, chưa có chiến lược phát triển trong giai đoạn tiếp theo. Điều này làm mất cân đối sản phẩm và công suất toàn ngành. Qua Diễn đàn “Định hướng đầu tư phát triển bền vững ngành công nghiệp giấy”, các chuyên gia đã nêu rõ.

Phóng sự của Truyền hình Thông tấn xã Việt Nam phản ánh: