Tác giả: Thanh Hai

Vật liệu xây dựng tắc đầu ra

Bộ Xây dựng vừa lấy ý kiến các bộ Công Thương, Tài chính, và Ngân hàng Nhà nước về một loạt giải pháp gỡ khó cho ngành sản xuất vật liệu, trước khi chính thức báo cáo Thủ tướng quyết định.

Bộ này cho biết ngành sản xuất vật liệu xây dựng hằng năm đang đóng góp khoảng 6,5-7% GDP cả nước, đóng vai trò quan trọng đối với phát triển chung của ngành xây dựng và phát triển kết cấu hạ tầng giao thông.

Nhưng trong thời gian qua, thị trường bất động sản giảm sâu, giải ngân đầu tư công chậm, kinh tế toàn cầu phục hồi chậm nên ngành sản xuất vật liệu xây dựng tắc đầu ra, tiêu thụ vật liệu xây dựng gặp khó cả trong và ngoài nước.

Sản xuất và tiêu thụ nhiều loại vật liệu xây dựng giảm sâu, trong 10 tháng năm nay, cả nước chỉ tiêu thụ khoảng 72,4 triệu tấn xi măng, giảm 4,35%, xuất khẩu xi măng và clinker đạt 25,7 triệu tấn, giảm 2% so với cùng kỳ năm 2022. Hiện có 8 dây chuyền sản xuất xi măng phải ngừng hoạt động trên cả nước.

Tương tự, sản xuất thép 9 tháng năm 2023 đạt khoảng 7,7 triệu tấn, giảm 21,6%, tiêu thụ thép cũng giảm 19,9% so với cùng kỳ năm trước.

Trong 10 tháng đầu năm, sản lượng gạch ốp lát sản xuất đạt khoảng 324,5 triệu m², bằng 47% công suất thiết kế các nhà máy, tiêu thụ đạt khoảng 219 triệu m², bằng 67% sản lượng sản xuất ra, tồn kho rất lớn.

Sản lượng sản xuất kính xây dựng đạt khoảng 174 triệu m², bằng 50% so với tổng công suất thiết kế, lượng tiêu thụ cũng chỉ đạt khoảng 138,5 triệu m², bằng 79,6% lượng sản xuất.

Sản lượng bê tông sản xuất 10 tháng ước đạt 129 triệu m³, giảm 14% so với cùng kỳ năm 2022.

Kiến nghị hỗ trợ giảm thuế, giảm lãi suất

Các địa phương tăng cường sử dụng đường bê tông xi măng cho xây dựng đường nông thôn, miền núi và đường tại những vùng thường xuyên ngập lụt.

Và kiến nghị Ngân hàng Nhà nước phối hợp với Bộ Xây dựng và các tỉnh, thành triển khai thực hiện hiệu quả gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỉ đồng cho vay ưu đãi phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo xây dựng lại chung cư cũ.

Bộ cũng đề nghị Chính phủ kiến nghị Quốc hội tiếp tục kéo dài việc thực hiện nghị quyết 101 năm 2023 của Quốc hội về thực hiện giảm 2% thuế giá trị gia tăng.

Sửa đổi nghị định 26 năm 2023 cho phép tạm hoãn tăng thuế xuất khẩu clinker, giảm thuế suất thuế xuất khẩu clinker về 0% đến hết năm 2025.

Giảm thuế xuất khẩu và có cơ chế khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng chế biến sâu như: xuất khẩu cấu kiện bê tông cốt thép, bê tông khí chưng áp, phụ gia khoáng cho bê tông/xi măng từ phế thải công nghiệp.

Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại nhà nước xem xét giảm lãi vay đối với các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng (có thể giảm đến 2%) cho đến hết năm 2025.

Tiếp tục gia hạn, không tính lãi đối với các khoản nợ quá hạn và tái cơ cấu nợ vay để giảm khó khăn cho doanh nghiệp.

Trước sức ép từ các sản phẩm gạch ốp lát nhập khẩu tăng mạnh từ năm 2021 đến nay, Bộ Xây dựng kiến nghị Bộ Công Thương chỉ đạo tổ chức điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm gạch ốp lát nhập khẩu từ một số nước để áp thuế chống bán phá giá khi cần thiết.

Nguồn: Báo Tuổi trẻ

“Sở dĩ chúng tôi chọn lát cắt này bởi thời gian qua, nhiều doanh nghiệp trong đó chủ yếu là doanh nghiệp nước ngoài phản ánh đến Báo Thanh Niên, họ gặp khó khăn khi làm thủ tục đầu tư vào Việt Nam do lãnh đạo một số địa phương có tâm lý nghe thấy ngành nào ‘có vẻ ô nhiễm’ là không mặn mà, thậm chí gạt luôn đi”, Nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn – Tổng biên tập Báo Thanh Niên – chia sẻ trong phát biểu dẫn đề hội thảo.

Nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn nói, tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn… là vấn đề được quan tâm nhiều nhất hiện nay. Rất nhiều hội nghị, hội thảo, tọa đàm liên quan đến chủ đề này. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng vừa tham dự lễ khai mạc Hội nghị thượng đỉnh hành động khí hậu thế giới tại Dubai cách đây 3 ngày. Đây là một trong những hội nghị quốc tế lớn nhất và quan trọng nhất trong năm 2023. Có hơn 70.000 đại biểu, bao gồm cả nguyên thủ quốc gia, người đứng đầu Chính phủ và các nhà lãnh đạo thế giới, từ 197 quốc gia, EU và hàng ngàn tổ chức phi chính phủ, doanh nghiệp, nhóm thanh niên cùng các bên liên quan khác.

Tuy vậy, trong bức tranh tổng thể đó, Báo Thanh Niên chọn một lát cắt, phát sinh từ thực tiễn trong quá trình áp dụng tăng trưởng xanh ở nhiều địa phương, ở nhiều khu công nghiệp trên cả nước và có thể ở nhiều cơ quan có thẩm quyền trong cấp phép đầu tư. Đó là lọc thẳng các ngành có thể gây ô nhiễm hay yêu cầu phải giảm phát thải có lộ trình? Dù đã có những suy nghĩ riêng của mình dựa trên các nghiên cứu về chủ trương, tiêu chí của Việt Nam; các quốc gia tương đồng với Việt Nam cũng như thế giới, tuy vậy, chúng tôi vẫn muốn được nghe phân tích kỹ lưỡng nội hàm của “tăng trưởng xanh” để kiên định hơn với quan điểm của mình trong công tác tuyên truyền chủ trương của Đảng, Nhà nước. Đồng thời, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp trong quá trình áp dụng chuyển đổi sang xu thế phát triển bền vững, để đạt được mục tiêu giảm phát thải ròng về 0% vào năm 2050 như cam kết của Thủ tướng Chính phủ tại COP28.

Từ những phân tích trên, nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn nhấn mạnh việc chọn lát cắt “lọc ngành hay giảm phát thải” do có nhiều doanh nghiệp trong đó chủ yếu là doanh nghiệp nước ngoài, thời gian qua đã gửi phản ánh đến Báo Thanh Niên với nhiều thắc mắc. Họ gặp khó khăn khi làm thủ tục đầu tư vào Việt Nam. Lý do các doanh nghiệp này đưa ra: Lãnh đạo một số địa phương có tâm lý nghe thấy ngành nào “có vẻ ô nhiễm” là không mặn mà, thậm chí gạt luôn. “Nếu việc này xảy ra ở nhiều địa phương, liệu có hay không việc chúng ta phải lên một danh sách các ngành nghề không khuyến khích, thậm chí không cấp phép đầu tư vào Việt Nam để rõ ràng, minh bạch ngay từ đầu trong thu hút đầu tư nói chung”, nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn băn khoăn.

Trong khi đó, nhiều nghiên cứu cho thấy, hầu hết các ngành chủ lực của chúng ta như dệt may, nông nghiệp, vận chuyển, sản xuất và xây dựng… đều là những ngành công nghiệp gây ô nhiễm hàng đầu. Ngay cả các ngành mà chúng ta đang nỗ lực thu hút đầu tư và muốn trở thành cứ địa sản xuất của thế giới như công nghệ, công nghiệp bán dẫn… thì đầu vào của nó là xi mạ cũng gây ô nhiễm trầm trọng. Nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn đặt vấn đề: “Vậy thì chúng ta ứng xử với các dự án trong các ngành này thế nào? Liệu chúng ta có tiếp tục thu hút đầu tư vào công nghiệp bán dẫn nữa hay không?”. Từ đó, ông đặt câu hỏi, nếu chúng ta vẫn phải mặc quần áo hằng ngày, thay quần áo thường xuyên… thì việc từ chối dệt may, nhuộm vì ô nhiễm liệu có đúng không? Nếu con cái chúng ta vẫn dùng sách vở, ngành bao bì vẫn phải phục vụ đóng gói thực phẩm, lương thực, vật liệu… thì công nghiệp giấy có đáng bị tẩy chay?

Ở chiều ngược lại, ngay cả các ngành chúng ta nghĩ là sạch nhất như trồng trọt, du lịch… nếu không kiểm soát các vấn đề liên quan đến nó như vận tải, các loại thuốc hóa học, phân bón… cũng có thể gây ô nhiễm nặng nề. Vậy thì “hành trình giảm phát thải ròng về 0” phải được hiểu như thế nào cho đúng, nếu lọc ngành thì ngành nào bị lọc? Hay là phải ràng buộc các điều kiện để doanh nghiệp áp dụng công nghệ, máy móc, các mô hình sản xuất kinh tế tuần hoàn để giảm phát thải?

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt về thu hút đầu tư giữa các nước trong khu vực hiện nay, nếu không thống nhất quan điểm, không có một bộ tiêu chí cụ thể, không minh bạch trong thông tin thì rất có thể, sự cẩn trọng cũng như áp lực tăng trưởng xanh lại khiến chúng ta mất đi các dự án lớn vào các ngành quan trọng để phát triển đất nước.

Nguồn: Báo Thanh niên

Làm giảm sức cạnh tranh

Ngày 2.12, tại TP.Cần Thơ, Bộ Công thương phối hợp cùng UBND TP.Cần Thơ tổ chức Diễn đàn Logistics Việt Nam năm 2023 với chủ đề “Logistics và chuyển đổi số cho ĐBSCL”.

Phát biểu tại hội nghị, ông Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho biết, ngành logistics Việt Nam đã tích cực triển khai chuyển đổi số theo chủ trương của Đảng, Bộ Chính trị và Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng 2030 ban hành tại Quyết định 749/QĐ-TTg năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ. Một số doanh nghiệp logistics lớn đã thực hiện chuyển đổi số từ cấp độ 3 trở lên như Tân Cảng Sài Gòn, các công ty cảng thuộc hệ thống Tổng công ty Hàng hải Việt Nam, Viettel Post, Vietnam Post, Gemadept, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam điển hình như DHL, Fedex… Tuy nhiên, ngành logistics trên phạm vi cả nước nói chung và ĐBSCL nói riêng vẫn còn nhiều hạn chế, phát triển chưa tương xứng với điều kiện và tiềm năng.

Đặc biệt, vận tải đường bộ vẫn là phương thức vận tải phổ biến nhất (chiếm đến 73% sản lượng hàng hóa vận chuyển trong 9 tháng đầu năm 2023). Tiếp đó là vận tải đường thủy nội địa chiếm 21,6% tổng sản lượng hàng hóa vận chuyển; vận tải đường biển chỉ chiếm 5,2% tổng sản lượng, vận tải đường sắt và đường hàng không vẫn ở mức rất thấp lần lượt là 0,2% và 0,01%. Điều này khiến cho chi phí logistics cao, làm giảm năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.

Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh cũng cho rằng, hiện tại Việt Nam đang tích cực thực hiện hai quá trình chuyển đổi quan trọng, đó là: Chuyển đổi số và Chuyển đổi xanh. Trong đó, chuyển đổi số được coi là phương thức mới có tính đột phá để rút ngắn quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước cũng như của các ngành, các lĩnh vực, trong đó có ngành logistics; đồng thời, chuyển đổi số cũng sẽ giúp thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh.

Do vậy cần có sự thảo luận làm rõ thực trạng phát triển logistics của Việt Nam gắn với quá trình chuyển đổi số trên phạm vi chung cả nước và phạm vi ĐBSCL; trong đó, làm rõ các kết quả đạt được, những nguyên nhân tồn tại, hạn chế để tháo gỡ, nhất là về thể chế, cơ chế, chính sách cho phát triển logistics.

Chưa phát triển tương xứng

Thứ trưởng Bộ Công thương Phan Thị Thắng cho biết, với tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa 10 tháng năm 2023 của Việt Nam đạt 558,33 tỉ USD, Việt Nam đã vào top 10 thị trường logistics mới nổi trên thế giới với tỷ lệ tăng trưởng kép hằng năm giai đoạn 2022 – 2027 dự báo đạt mức 5,5%. Riêng với vùng ĐBSCL, nơi đóng góp khoảng 50% sản lượng lúa, 95% lượng gạo xuất khẩu, 60% sản lượng thủy sản cá xuất khẩu và 70% các loại trái cây cả nước. Tiềm năng và nhu cầu đối với dịch vụ logistics là rất lớn. Tuy nhiên, hạ tầng và năng lực của ngành dịch vụ logistics tại ĐBSCL còn nhiều hạn chế chưa đóng góp được nhiều cho sự phát triển kinh tế – xã hội của vùng.

Cũng tại diễn đàn, ông Nguyễn Văn Hiếu, Bí thư Thành ủy Cần Thơ thông tin, tốc độ tăng trưởng dịch vụ logistics của Cần Thơ đạt từ 10 – 15%/năm. Thành phố đang kêu gọi đầu tư phát triển hệ thống cảng, trung tâm logistics, nhằm đưa Cần Thơ trở thành trung tâm kinh tế hiện đại, một mắt xích quan trọng trung chuyển hàng hóa của khu vực. Tuy nhiên, một số hạn chế là cụm cảng biển Cần Thơ chưa khai thác hiệu quả do hệ thống kho bãi, hậu cần logistics chưa được đầu tư đồng bộ. Luồng cho tàu biển có tải trọng lớn vào sông Hậu hiện chưa đáp ứng yêu cầu khai thác hoàn chỉnh cho tàu tải trọng từ 10.000 đến 20.000 tấn. Phần lớn hàng hóa xuất khẩu phải chuyển bằng đường bộ về các cảng lớn ở TP.HCM và cảng Cái Mép, khiến chi phí vận tải doanh nghiệp phải gánh cao hơn từ 10 – 40% tùy từng tuyến…

Tại Diễn đàn Logistics Việt Nam năm 2023, Bộ Công thương cũng đã ghi nhận nhiều ý kiến, giải pháp của các bộ ngành, doanh nghiệp, địa phương nhằm từng bước tháo gỡ khó khăn tận dụng tối ưu những lợi ích mà chuyển đổi số mang lại. Qua đó giúp nâng cao năng lực cạnh tranh ngành dịch vụ logistics Việt Nam nói chung và vùng ĐBSCL nói riêng.

Nguồn: Báo Thanh Niên

Theo số liệu nêu trong báo cáo mới đây của UBND tỉnh Bắc Ninh về tình hình kinh tế – xã hội năm 2023, năm 2023, GRDP của Bắc Ninh ước tính âm 6,18%.

Đây là điều chưa từng có trong cả thập kỷ phát triển kinh tế – xã hội vừa qua của tỉnh Bắc Ninh. Số liệu tăng trưởng của năm 2023 thậm chí kém lạc quan hơn cả thời điểm dịch bệnh Covid-19 hoành hành (năm 2020, 2021), khi Bắc Ninh vẫn đạt kết quả tăng trưởng dương.

Tuy nhiên, trao đổi với Thanh Niên ngày 30.11, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Lê Trung Hiếu cho biết, với Bắc Ninh, 6 tháng đầu năm, GRDP đã âm khoảng 10%. Theo điều tra, thu thập, cập nhật thông tin mới nhất của Tổng cục Thống kê, GRDP năm 2023 của Bắc Ninh sẽ âm khoảng 9%.

Về nguyên nhân, ông Hiếu phân tích chủ yếu do ngành công nghiệp chế biến, chế tạo giảm rất mạnh (khoảng gần 14%), tập trung chính ở ngành điện tử.

“Trong cơ cấu kinh tế của Bắc Ninh, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm tỷ trọng gần 70%. Trong khi đó, năm 2022, ngành điện tử chiếm khoảng hơn 50% trong cơ cấu GRDP của Bắc Ninh, năm nay con số này có giảm song vẫn chiếm tỷ trọng 45%. Tăng trưởng ngành điện tử giảm sâu là nguyên nhân chính khiến GRDP của Bắc Ninh giảm”, ông Hiếu nhấn mạnh.

Đáng nói hơn, theo tìm hiểu của phóng viên, trong ngành điện tử của Bắc Ninh, hoạt động của Samsung đóng vai trò chủ đạo, then chốt.

9 tháng năm 2023, Tổ hợp Samsung Việt Nam đạt doanh thu trên 48 tỉ USD và xuất khẩu khoảng 42 tỉ USD. Tại cuộc Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tiếp ông Park Hark Kyu, Tổng giám đốc phụ trách tài chính của Tập đoàn Samsung, chiều 31.10, ông Park Hark Kyu cho biết Samsung Việt Nam phấn đấu giá trị xuất khẩu năm 2023 đạt 57 tỉ USD. Con số này thấp hơn khá nhiều giá trị xuất khẩu của Samsung Việt Nam trong 2 năm gần đây (65,6 tỉ USD trong năm 2021 và 65 tỉ USD trong năm 2022).

Có thể khẳng định, sự sụt giảm khá lớn trong xuất khẩu của Samsung Việt Nam đã ngay lập tức tác động trực tiếp tới tăng trưởng của “thủ phủ” công nghiệp Bắc Ninh.

Cần thu hút FDI chọn lọc, đa lĩnh vực

Năm nay, bên cạnh Bắc Ninh, ông Hiếu thông tin thêm, GRDP của một số địa phương khác cũng ghi nhận tăng trưởng âm là Quảng Nam, Lai Châu, Bà Rịa – Vũng Tàu.

Với Quảng Nam, nguyên nhân chủ yếu liên quan tới sản xuất ô tô giảm nhiều. Trong khi đó, Lai Châu tăng trưởng âm chủ yếu vì phần thủy điện chiếm cơ cấu rất lớn trong GRDP, trong khi đó hạn hán diễn ra suốt nửa đầu năm, kéo sang cả quý 3.

“Với tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, GRDP âm là bởi liên quan đến khai thác dầu khí, xu hướng các năm qua là khai thác liên tục giảm vì trữ lượng dầu còn rất ít. Ngoài ra, Bà Rịa – Vũng Tàu có cảng biển rất lớn, xuất khẩu của Việt Nam giảm nên vận tải cảng biển cũng giảm”, ông Hiếu nói.

Bên cạnh các địa phương GRDP âm, theo lãnh đạo Tổng cục Thống kê, một số tỉnh vẫn có tăng trưởng cao như Bắc Giang, Quảng Ninh. Các tỉnh này đang phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo, có một số ngành hàng mới, một số doanh nghiệp mới vào, động lực mới chủ yếu là công nghiệp.

“Bắc Giang phát triển rất đều các ngành và vẫn tiếp cận được các luồng đầu tư FDI mới, những dự án đầu tư quy mô lớn đi vào hoạt động. Quảng Ninh cũng tiếp cận được các luồng đầu tư FDI mới trong suốt mấy năm dịch, hiện nay vẫn tiếp tục”, ông Hiếu nói.

Ông Hiếu chia sẻ, qua theo dõi thấy rằng, với các địa phương phát triển công nghiệp, đặc biệt là công nghiệp chế biến, chế tạo, doanh nghiệp lớn chủ yếu là doanh nghiệp FDI. Năm bị ảnh hưởng nặng như năm nay, cầu thế giới, đặc biệt từ các đối tác lớn của Việt Nam như Mỹ, EU, một phần từ Trung Quốc (đầu vào) bị ảnh hưởng, ngay lập tức sẽ ảnh hưởng đến xuất, nhập khẩu của Việt Nam, đến kết quả sản xuất của các địa phương.

Nguồn: Báo Thanh niên

Theo Tổng cục Thống kê thì 5 tỉnh, thành phố có tốc độ tăng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) dẫn đầu cả nước trong năm nay gồm: Bắc Giang tăng 13,45%, Hậu Giang tăng 12,27%, Quảng Ninh tăng 11,03%, Khánh Hòa tăng 10,35%, TP Hải Phòng tăng 10,34% so với cùng kỳ năm 2022.

Trước đó, trong năm 2022, tốc độ tăng trưởng GRDP của 5 địa phương này cũng khá ấn tượng, trong đó Bắc Giang tăng 19,3%, Hậu Giang tăng 13,94%, Quảng Ninh tăng 10,28%, Khánh Hòa tăng 20,7%, TP Hải Phòng tăng 12,32% so với cùng kỳ năm trước.

– Nam Định tăng 10,19%,

– Hưng Yên tăng 10,05%,

– Ninh Thuận tăng 9,4%,

– Phú Yên tăng 9,16%.

Hai trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước vẫn duy trì được mức tăng trưởng kinh tế trong năm 2023, trong đó TP.HCM ước tăng 5,7%, Hà Nội ước tăng khoảng 6,27% so với cùng kỳ năm năm trước.

Số liệu của Tổng cục Thống kê cũng cho thấy trong năm nay, một số địa phương ghi nhận mức suy giảm kinh tế so với cùng kỳ năm 2022.

Trong đó, mức giảm GRDP của tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu – 1,02%, Lai Châu – 2,77%, Quảng Nam – 8,25%.

Trao đổi với Tuổi trẻ Online, một đại diện của Tổng cục Thống kê cho biết dù bối cảnh kinh tế trong và ngoài nước năm 2023 còn nhiều khó khăn nhưng một số tỉnh, thành phố vẫn đạt được mức tăng trưởng cao nhờ duy trì được các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của địa phương và phát huy các lợi thế tăng trưởng khác.

Nguồn: Báo tuổi trẻ