Tác giả: Thanh Hai

Công điện gửi Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, nêu rõ:

Trong bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục biến động phức tạp, khó lường, tác động, ảnh hưởng tiêu cực đến phục hồi và triển vọng tăng trưởng kinh tế toàn cầu; ở trong nước còn nhiều khó khăn, thách thức do chịu tác động kép cả từ các yếu tố bên ngoài và những hạn chế, bất cập nội tại của nền kinh tế, nhưng nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận, tham gia tích cực của Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, sự nỗ lực, cố gắng trong chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện nên chúng ta đã cơ bản giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát được lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đảm bảo được các cân đối lớn của nền kinh tế, ổn định thị trường tiền tệ và đảm bảo thanh khoản của hệ thống ngân hàng. Tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý I năm 2023 ước tính tăng 3,32% so với cùng kỳ năm trước. Mặc dù giá trị tăng thêm của khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 2,52%, đóng góp 8,85% vào mức tăng trưởng chung; khu vực dịch vụ tăng 6,79%, đóng góp 95,91%, nhưng do chi phí sản xuất đầu vào tăng cao, số lượng đơn đặt hàng giảm mạnh của một số ngành công nghiệp chủ yếu như điện tử, dệt may, da giầy, đồ gỗ do một số nước là bạn hàng lớn của ta phải thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt để ưu tiên chống lạm phát và biện pháp bảo hộ để duy trì tăng trưởng, dẫn đến giá trị tăng thêm của khu vực công nghiệp và xây dựng giảm 0,4%, làm giảm 4,76% vào mức tăng trưởng chung, trong đó giá trị tăng thêm các ngành công nghiệp quý I năm 2023 giảm 0,82% so với cùng kỳ năm trước. Một số địa phương có chỉ số sản xuất công nghiệp tăng cao, ở chiều ngược lại nhiều địa phương có chỉ số sản xuất công nghiệp tăng rất thấp hoặc giảm do ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, ngành khai khoáng giảm sâu chủ yếu do yếu tố thị trường.

Với xu hướng biến động ngày càng phức tạp, khó lường về địa chính trị và địa kinh tế trên thế giới, kinh tế nước ta với độ mở lớn, dự báo đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức trong thời gian tới, nhất là các hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư xây dựng và hoạt động xuất nhập khẩu. Trước tình hình đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các cấp, các ngành, các địa phương phải tích cực chủ động theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, tập trung chỉ đạo quyết liệt, hướng dẫn xử lý, tháo gỡ khó khăn vướng mắc theo thẩm quyền về pháp lý, về thủ tục hành chính, về tiếp cận vốn, về điều kiện kinh doanh, về thanh khoản ngân hàng, về nợ và thuế, phí, lệ phí… để hỗ trợ doanh nghiệp, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đầu tư xây dựng nhất là các dự án lớn, trọng điểm; đồng thời, tăng cường việc kiểm tra, chấn chỉnh ngay các tồn tại, bất cập, tiêu cực để sớm thúc đẩy sản xuất kinh doanh, đầu tư xây dựng và xuất nhập khẩu, duy trì, đẩy mạnh các động lực tăng trưởng của nền kinh tế như đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng.

Trong thời gian tới, Thủ tướng Chính phủ sẽ phân công các đồng chí Thành viên Chính phủ cùng lãnh đạo các bộ, ngành liên quan trực tiếp làm việc với từng địa phương để kịp thời nắm bắt tình hình khó khăn, vướng mắc trong sản xuất kinh doanh, đầu tư xây dựng và xuất nhập khẩu tại địa phương, làm rõ nguyên nhân, đề xuất giải pháp cụ thể, khả thi, hiệu quả nhằm sớm phục hồi tăng trưởng và thực hiện thắng lợi nhiệm vụ, mục tiêu phát triển kinh tế xã hội năm 2023 và cả giai đoạn nhiệm kỳ 2021 – 2026.

Để thực hiện kịp thời, hiệu quả cao các nội dung, công việc nêu trên, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu:

1. Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ đạo rà soát, báo cáo tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư xây dựng và hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn, đặc biệt là hoạt động sản xuất kinh doanh của các lĩnh vực có đóng góp lớn cho tăng trưởng, các dự án đầu tư xây dựng trọng điểm, các đề xuất và kiến nghị cụ thể… (đề cương nội dung báo cáo gửi kèm), gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư trước ngày 13 tháng 4 năm 2023 để tổng hợp chung về các nhóm vấn đề cần phải xử lý, giải quyết tháo gỡ ở các địa phương và để dự kiến phân công đồng chí Thành viên Chính phủ chủ trì làm việc với địa phương; đồng thời, gửi đến các bộ, ngành liên quan để biết và chủ động phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong quá trình thực hiện.

2. Bộ Kế hoạch và Đầu tư trực tiếp theo dõi, đôn đốc các địa phương chuẩn bị báo cáo; chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan đề xuất phân công và xây dựng kế hoạch làm việc của các Thành viên Chính phủ sau khi có báo cáo nhanh của các địa phương, bảo đảm khoa học, hiệu quả, thiết thực, tránh hình thức, kêu gọi chung chung; tổng hợp báo cáo của các địa phương, trong đó phân loại các nhóm vấn đề, thẩm quyền giải quyết và gửi Thủ tướng Chính phủ, các đồng chí Thành viên Chính phủ chủ trì làm việc theo phân công của Thủ tướng Chính phủ.

3. Các bộ, ngành, cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong thực hiện nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ giao, bảo đảm kịp thời, hiệu quả, đúng quy định.

* Đề cương báo cáo

về tình hình sản xuất kinh doanh, đầu tư xây dựng, xuất nhập khẩu; các tồn tại, vướng mắc và đề xuất giải pháp tháo gỡ thúc đẩy phát triển

1. Tình hình sản xuất kinh doanh, đầu tư xây dựng, xuất nhập khẩu

a) Tình hình sản xuất, kinh doanh thời gian qua (đánh giá, so sánh, nguyên nhân chủ quan, khách quan), tập trung vào các lĩnh vực có đóng góp lớn vào phát triển kinh tế – xã hội của địa phương, các động lực tăng trưởng như đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng;

b) Tình hình đầu tư xây dựng, tập trung và các dự án trọng điểm có sức lan tỏa cho phát triển kinh tế – xã hội của địa phương, của vùng;

c) Tình hình xuất nhập khẩu;

d) Tình hình khác có liên quan.

2. Các khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân

a) Về thực hiện các dự án đầu tư, xây dựng

– Thủ tục pháp lý liên quan đến đất đai (giao đất, thuê đất, xác định tiền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng rừng, đất lúa…);

– Thủ tục đầu tư, xây dựng (phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư các dự án, thẩm định thiết kế cơ sở…);

– Công tác giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ tái định cư;

– Công tác tạm ứng, nghiệm thu, thanh toán, thu hồi tạm ứng vốn đầu tư.

– Công tác phòng cháy chữa cháy;

– Các vấn đề liên quan đến công tác quy hoạch (quy hoạch ngành, quy hoạch chung xây dựng, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết);

– Thủ tục hành chính khác.

b) Về chính sách tín dụng

– Về thủ tục, điều kiện vay vốn;

– Về hạn mức tín dụng, lãi suất, tỷ giá;

– Về cơ cấu lại thời hạn trả nợ.

c) Về chính sách thuế, phí, lệ phí

– Về thủ tục hoàn thuế;

– Về miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí;

d) Về thị trường

– Về nguyên, vật liệu (nguồn cung, giá nguyên vật liệu);

– Về thị trường tiêu thụ trong nước (diễn biến cung cầu hàng hóa, thương mại điện tử);

– Về thị trường xuất khẩu hàng hóa, thương mại biên giới; xúc tiến thương mại, dịch vụ logistics.

đ) Về vấn đề lao động

Giấy phép lao động, Visa xuất nhập cảnh…

e) Về những nội dung khác

3. Kiến nghị, đề xuất

– Đề xuất, kiến nghị phương án xử lý các khó khăn vướng mắc, xác định thẩm quyền giải quyết.

– Kiến nghị các giải pháp thúc đẩy sản xuất kinh doanh, đầu tư xây dựng, xuất nhập khẩu trên địa bàn.

– Kiến nghị khác.

Nguồn: Báo mới

Theo Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính, tại dự thảo Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3/2023, Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ ngành, địa phương khẩn trương xử lý, giải quyết vấn đề hoàn thuế GTGT cho các doanh nghiệp, trình Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét tiếp tục chính sách giảm 2% thuế GTGT.

Trên cơ sở đó, Vụ Chính sách thuế đưa ra hai phương án giảm 2% thuế GTGT năm 2023.

Phương án 1, giảm 2% mức thuế suất GTGT đối với nhóm hàng hoá, dịch vụ thuộc đối tượng áp dụng mức thuế suất 10% (còn 8%).

Phương án 2, giảm 2% mức thuế suất thuế GTGT đối với các nhóm hàng hoá, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất GTGT 10%, trừ một số nhóm hàng hoá, dịch vụ như đã áp dụng trong năm 2022 theo Nghị quyết 43 của Quốc hội về chính sách tài khoá, tiền tệ hỗ trợ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội.

Về thời gian thực hiện, Vụ Chính sách thuế đề xuất kể từ khi chính sách được ban hành (dự kiến 1/7) đến hết ngày 31/12/2023.

Năm 2022, sau khi thực hiện chính sách giảm thuế VAT từ 10% xuống 8%, doanh nghiệp đã có phản ánh gặp nhiều khó khăn về thực hiện. Cụ thể, việc quy định phải lập hóa đơn riêng cho hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng giảm thuế VAT mới được áp dụng thuế suất 8% làm tăng chi phí của doanh nghiệp.

Nguồn: Báo đầu tư

Nền kinh tế Mỹ cho đến nay đã thể hiện khả năng hồi phục bất chấp những bất ổn xảy ra trong ngành ngân hàng gần đây

Lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ tăng trong phiên giao dịch ngày 7/4, sau khi tỷ lệ thất nghiệp giảm và số liệu về tiền lương cao hơn dự đoán. Theo đó, thị trường dự đoán Fed sẽ tăng lãi suất thêm 0,25% vào cuộc họp tháng 5 tới. Trong khi đó, thị trường hoán đổi dự đoán khả năng này là khoảng 75%.

Giờ đây, sự chú ý sẽ chuyển hướng sang số liệu CPI được công bố vào tuần tới, xem liệu Fed đã đẩy lùi được lạm phát hay chưa. Mối quan tâm về tình hình của các ngân hàng và tốc độ tạo tín dụng sẽ là ưu tiên hàng đầu của các nhà đầu tư, khi họ đang đánh giá triển vọng suy thoái và thay đổi về lãi suất trong tương lai.

Cục Thống kê Lao động Mỹ cho biết tháng trước số lượng lao động phi nông nghiệp tăng 236.000, cao hơn 1 chút so với dự báo trung bình, sau khi tăng 326.000 vào tháng 2. Tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống 3,5%. Thu nhập trung bình mỗi giờ tăng 4,2% so với 1 năm trước, thấp hơn ước tính và là mức chậm nhất kể từ tháng 6/2021.

Trong khi đó, ước tính của các nhà kinh tế được Bloomberg khảo sát cho thấy CPI tháng 3 được dự báo sẽ giảm từ 6% xuống 5,2%. Ngược lại, CPI lõi tăng từ 5,5% lên 5,6%.

Kevin Flanagan, trưởng bộ phận chiến lược trái phiếu tại Wisdon Tree Investment, cho biết, số liệu lạm phát sắp tới của Mỹ là “kẻ phân xử” quan trọng khi cuộc họp tháng 5 sắp diễn ra và nếu CPI tiếp tục tăng thị trường trái phiếu sẽ gặp thách thức.

Bức tranh tăng trưởng toàn cầu cũng là tâm điểm nổi bật của tuần tới, khi IMF chuẩn bị công bố những dự báo mới nhất và quan chức từ khắp nơi trên thế giới tập trung tại Washington để tham dự cuộc họp của các tổ chức kinh tế đa phương lớn nhất thế giới.

Kết thúc phiên giao dịch ngắn ngày 7/4, lợi suất trái phiếu chính phủ dẫn đầu mức tăng, khi thị trường dự đoán NHTW Mỹ sẽ nâng lãi suất trong cuộc họp sắp tới. Thị trường hoán đổi cho thấy khả năng các quan chức sẽ tăng lãi suất thêm 0,25% vào tháng sau là khoảng 76%.

Lợi suất trái phiếu 2 năm tăng 16 điểm cơ bản lên gần 4% và kết phiên giao dịch quanh mức 3,98%. Lợi suất trái phiếu 10 năm tăng 10 điểm cơ bản lên 3,41%, sau đó giao dịch quanh mức 3,39%. Đường cong lợi suất của 2 trái phiếu trên đảo ngược, chênh lệch gần 6 điểm cơ bản.

Priya Misra – trưởng bộ phận chiến lược lãi suất toàn cầu tại TD Securities, cho biết, báo cáo việc làm khả quan hơn của Mỹ cũng sẽ thúc đẩy khả năng Fed tăng lãi suất thêm 0,25% vào tháng tới. Theo bà, NHTW cũng sẽ lùi thời điểm hạ lãi suất, “nhưng thị trường cũng tập trung vào cả những yếu tố khác, ít có độ trễ hơn như số liệu và lợi nhuận ngân hàng.”

Thị trường đã giảm dự đoán về số lần hạ lãi suất trong năm 2023. Các giao dịch trên thị trường hoán đổi cho thấy lãi suất chuẩn sẽ ở khoảng 4,38% vào cuối tháng 12, trong khi trước khi số liệu trên thị trường lao động được công bố là gần 4,18%.

Trong tháng qua, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ đã giảm đáng kể do lo ngại về hệ thống ngân hàng. Những vấn đề bất ổn đã khiến nhà đầu tư tìm đến trái phiếu chính phủ làm hầm trú ẩn. Ngoài ra, Fed cũng có thể phải cân nhắc về việc duy trì chính sách thắt chặt ở mức độ này, khi đối mặt với rủi ro suy thoái ngày càng lớn và lạm phát vẫn leo thang.

Flanagan cho hay: “Thị trường trái phiếu chính phủ đang thể hiện rằng nhà đầu tư đang muốn mọi thứ đi theo hướng nào và đó là hạ lãi suất. Tuy nhiên, thị trường này dễ bị ảnh hưởng bởi bất kỳ số liệu kinh tế nào không thể hiện rủi ro lạm phát. Nếu lạm phát tiếp tục tăng cao, thì lợi suất trái phiếu kho bạc hiện tại rất khó để duy trì.”

Nguồn: Bloomberg

Tiêu dùng suy giảm

Năm 2023 là một năm khó khăn với nền kinh tế, nhưng nguy cơ suy thoái kinh tế trên toàn cầu có thể sẽ tránh được. Dự báo trước đó của Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đều cho thấy, Liên minh châu Âu và Đức có thể sẽ tăng trưởng âm, nhưng họ đã công bố mức tăng trưởng 0,1%. Còn đối với Việt Nam, có một nền nông nghiệp ổn định, bảo đảm an toàn lương thực sẽ là thế mạnh, cũng là cơ sở để chúng ta tránh được nguy cơ suy thoái kinh tế trong nước.

Tuy nhiên, Việt Nam là nền kinh tế rất mở, với xuất khẩu chiếm 119% GDP và nhập khẩu chiếm 117% GDP, cho nên khi thế giới bất ổn, chiến tranh Nga – Ukraine chưa kết thúc, kinh tế các nước tăng trưởng chậm… sẽ làm cho khả năng xuất khẩu và tạo công ăn việc làm của Việt Nam thấp đi. Tác động này đã rất rõ rệt lên doanh nghiệp Việt trong thời gian vừa qua.

Một lưu ý nữa đó là hiện nay, chúng ta đang chuyển đổi sang nền kinh tế số, làn sóng bán hàng online, giao hàng tận nhà, mua bán qua mạng đều đã kết nối với khách hàng tận nơi, đều là những điều cần xem xét trong các mô hình, phương thức kinh doanh. Mặc dù đã có nhiều doanh nghiệp phải rút lui khỏi thị trường, song điều đó không có nghĩa là nền kinh tế bị tiêu diệt, mà sẽ có những nhà đầu tư mới, sự dịch chuyển mới, tiếp tục tạo ra “những con phượng hoàng mới bay lên từ đống tro tàn”. Theo tôi, chúng ta cần bình tĩnh, thái độ tích cực khi nhìn thấy sự suy thoái ở một số nước mà không diễn ra ở Việt Nam.

Năm 2022, chúng ta đã tăng trưởng 8,02%, còn năm nay, WB dự báo Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng 6,3 – 6,5%. Tôi hy vọng chúng ta sẽ đạt được mục tiêu này, ở mức 6- 6,5%.

Trong bối cảnh khó khăn chung, sức ép lên nguồn lao động đang tăng cao, các doanh nghiệp thiếu đơn hàng, phải giảm giờ làm, giảm lương cũng là nguyên nhân dẫn đến việc tiêu dùng có phần eo hẹp trong quý 1/2023.

Thực tế, người Việt Nam rất có kinh nghiệm đối phó với các biến động, điển hình là nhiều người đã tự cắt giảm chi tiêu của mình, để dự phòng cho các tình huống phức tạp có thể xảy ra trong tương lai. Trong đó, các mặt hàng cao cấp sẽ gặp khó nhiều hơn, vì thế các doanh nghiệp phải tích cực chuyển dịch sang những mặt hàng chủ lực, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng, nhu cầu dinh dưỡng của người dân mà không tạo ra sức ép quá lớn về chi tiêu.

Ngoài ra, cũng có các vấn đề khác ảnh hưởng đến tiêu dùng của người dân, như giá xăng dầu lên cao và tới đây, giá điện, giá nước cũng tăng khiến người dân phải đối mặt với phương án điều chỉnh giá mới. Do điều kiện nhiên liệu, than nhập khẩu tăng vọt khiến ngành điện khó có thể trang trải với giá điện hiện tại. Khi nâng giá điện, đồng nghĩa với việc giá nước, giá các mặt hàng khác có khả năng tăng lên và rất khó dự báo.

Như vậy, nếu sức mua giảm thì sản xuất cũng phải có điều chỉnh và tăng trưởng sẽ thấp hơn. Tuy nhiên, chúng ta rất mừng khi có một nền nông nghiệp vững vàng, đảm bảo an ninh lương thực, giúp nền kinh tế không bị tăng trưởng âm, nhưng sức ép đến lao động, việc làm và thu nhập của một số tầng lớp người dân là khó tránh, đòi hỏi những người đó phải có thêm các kỹ năng mới trong ứng phó với sự biến đổi của tình hình chung.

Hạ lãi suất hỗ trợ tăng trưởng

Bên cạnh các khó khăn ở nhiều khu vực, thì gần đây, một số nguồn thông tin cho biết, những tour du lịch đi nước ngoài như Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu hiện đã bán hết và đang mở bán đến những nước khác. Từ đó chúng ta cũng thấy xã hội có sự đa dạng và khoảng cách giữa người có thu nhập cao, sẵn sàng đi du lịch đắt tiền với những người đang phải cố gắng thích nghi với tình hình giá cả thị trường tăng mạnh. Đó là hai mặt của đời sống, đòi hỏi mỗi người cần tìm cách khắc phục, chuyển đổi để đáp ứng được các yêu cầu cao hơn.

Tôi tin rằng, Việt Nam sẽ không rơi vào vòng xoáy suy thoái kinh tế, vì để suy thoái kinh tế chúng ta sẽ phải liên tục tăng trưởng âm hai quý liên tiếp. Nhưng vấn đề đặt ra cho các doanh nghiệp tại Việt Nam là lãi suất cũng đang cao hơn lạm phát rất nhiều. Có doanh nghiệp phản ánh họ đang phải vay vốn với mức lãi suất từ 10 – 12%, cao hơn chỉ số giá cả đến 2,5 lần.

Chính vì vậy, dư địa giảm lãi suất là vẫn có. Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước cần tạo điều kiện để đồng vốn có thể đến được với những người khởi nghiệp, những người muốn tái cơ cấu doanh nghiệp để họ tiếp tục tạo công ăn việc làm. Việc cố gắng vượt lên trên mọi biến động là một trong những vấn đề quan trọng nhất, thì Chính phủ, các cơ quan địa phương cần tìm cách giúp đỡ nhiều hơn, từ hộ gia đình cho đến doanh nghiệp.

Trong thời gian vừa qua, NHNN đã có những đợt điều chỉnh hạ lãi suất điều hành, tạo cơ hội cho việc hạ lãi suất cho vay là điều rất đáng hoan nghênh. Nhưng yếu tố cần xem xét nữa là chênh lệch giữa mức lãi suất cho vay với lãi suất huy động còn có thể giảm được hay không?

Một số ngân hàng đã giảm lãi suất huy động xuống dưới mức 9%, trong khi chỉ số lạm phát năm 2022 chỉ khoảng 3,5%, nên chúng ta vẫn có thể giảm tiếp lãi suất huy động và lãi suất cho vay xuống thấp hơn nữa. Lãi suất được xem như chìa khoá giúp doanh nghiệp có thêm nguồn lực bước vào thị trường, hỗ trợ đà tăng trưởng của đất nước.

Thêm một vấn đề nữa chưa được khơi thông đó là thị trường bất động sản, sự đóng băng của thị trường khiến các ngân hàng gặp khó khăn. Bởi vì các nhà đầu tư bất động sản và cả những người mua bất động sản đều vay vốn, phụ thuộc vào ngân hàng, làm tăng rủi ro cho ngân hàng. Do đó ngân hàng cần có một quy trình phân tích kỹ lưỡng các lĩnh vực và phải giải cứu bất động sản ở những mặt nào để tạo điều kiện tiêu thụ bất động sản trong khả năng cho phép. Đồng thời tránh việc lặp lại khủng hoảng bất động sản trong tương lai.